Nhà Dân và nhà Đản sống cạnh nhau đâu từ 2, 3 đời trước. Thuở hàn vi hai nhà thân thiết và đùm bọc nhau lắm lắm. Yêu thương gắn bó đến độ người làng còn kháo nhau nếu nhỡ một trong hai nhà có mệnh hệ gì thì nhà kia chắc cũng tìm chết để được cùng nhau. Thật! Cụ nhà Đản từng tuyên bố “không có (cụ) nhà Dân thì tôi không cách nào sống được”, còn cụ nhà Dân cũng bẽn lẽn trải lòng “không có Đản còn lâu nhà tôi mới được ngẩng mặt nhìn đời”. Ấy là chuyện đời trước.
Nhà Đản có đứa con gái tên Mật đâu độ 20 được liệt vào hàng sắc nước hương trời. Mật da trắng, dáng xinh lại ưa chưng diện. Cái tên nghe có vẻ quê quê nhưng có hề gì khi mình đẹp, phỏng ạ? Mật có bạn thân là Nước, con gái nhà Dân, vì cùng tuổi lại chơi với nhau từ bé. Nước không xinh như Mật nhưng được cái hiền và rất biết chơi với bạn thành ra hai nàng hiếm khi xích mích, tị hiềm.
Con trẻ là vậy nhưng Đản và Dân gần đây thì ngược lại. Âu cũng bởi sự chênh lệch ngày một xa ở điều kiện kinh tế và địa vị trong làng. Chả hiểu thế nào mà nhà Đản ngày một giàu, của chìm của nổi không đong đếm xuể. Việc nước, việc làng đố khi nào thấy nhà này vắng mặt, com-lê, cà-vạt tinh tươm nom oách tợn. Còn Dân, vục mặt cả ngày đầu tắt mặt tối, hết buôn bán lại đến canh nông nhưng chẳng khá lên được. Rồi dần dà cũng ngại gặp nhà kia mà trong lòng lúc nào cũng đau đáu “nhà ấy làm đếch gì mà nhanh phất quá?”. Về phần Đản, từ lúc lên hương cũng ngãng dần Dân dù chỉ cách nhau cái ngõ. Hễ chè chén đâu lại kiểu lên đời “cu Dân kém và bướng lắm! Lão nghe tôi thì đâu chật vật như giờ!”. Tình cảm theo đó cũng hết mặn mà.
Dạo nọ có thằng Trung, nghe nói đại diện cho xí nghiệp may mặc gì ở tận bên Tàu mò về làng xin hợp tác rồi thì tuyển nhân công xuất ngoại. Thanh niên thôn nghe phỉnh gạt bùi tai lũ lượt lên đường. Việc đồng áng rồi sản xuất địa phương bỗng dưng bê trễ. Nhiều cụ ở làng trầm ngâm, tặc lưỡi “thằng kia hiểm thật! Nó lại phá nát quê mình như cụ kỵ nhà nó lâu nay”. Mật và Nước tất nhiên cũng bị cuốn vào vòng xoáy ấy. Nước học xong chưa biết xin việc đâu còn Mật tuy được bố gởi gắm cho nhưng lại không ưng chỗ nọ vì họ đòi chuyên môn cao quá. Chị em bụng dạ bảo nhau thôi thì ra nước ngoài vậy.
Thằng Quốc, cậy thế tạo công ăn việc làm cho xã, thường xấc xược, hung hăng đến là bực. Nhà Đản chưa biết xử trí như nào vì dù sao mình cũng là bộ mặt của làng, xã. Người làng kháo nhau nhà ấy đang run vì doanh nghiệp kia nghe đâu là do nhà này dắt mối đưa về. Bàn ra tán vào, có người quả quyết nhà này lại đang sợ mất Mật. Còn nhà Dân thì cũng nôn nao và lo lắng vì e mất luôn cả Nước. Nghèo khổ thì chịu được chứ mất con thì chẳng nỗi đau nào bằng. Hai nhà bỗng chung một nỗi lo thế là cùng nhau tính kế.
Dân vốn cục mịch nhưng được cái nhiệt huyết lực điền đề xuất phải trùm mến táng cho thằng kia một trận. Đản trầm ngâm bảo bọn kia có thế lực lại rất ranh ma thành ra tẩn nhau là hạ sách. Đối với bọn này chỉ nên dùng mồm thay vì viện đến chân tay. Dân nghe thế càng sôi máu và cho rằng chắc lão này sợ khiếp vía hay là uẩn khúc chi đây. Người làng thì bàn tán tợn. Kẻ hiểu chuyện và thích ôn hòa cho rằng phải ở địa vị người ta thì mới định được chứ cũng không hẳn là sợ hay lo. Còn mấy tay hay hóng bên lề cứ nửa đùa, nửa thật:
“Dân thì máu liệu Đản dám chơi?”
Chuyện quê cũng lắm thứ để bàn.