Cách đây tròn 85 năm (30/6/2021) tiểu thuyết kinh điển "Cuốn theo chiều gió" (Gone with the wind) của nữ văn sĩ Margaret Mitchell được xuất bản lần đầu tiên ở Mỹ. Tác phẩm tạo nên hiện tượng thời bấy giờ và giúp Margaret giành giải Pulitzer danh giá. Năm 1939, phim dựa theo tiểu thuyết này được công chiếu, giúp "Cuốn theo chiều gió" trở thành tượng đài bất hủ về tình yêu.
Sáng thấy có bạn ở trang "Nhóm Từ Hán Việt" chiết tự chữ 爱 (ái - yêu) như sau: "Chữ Ái (愛) ý nghĩa là tình yêu, gồm bộ tâm (心) (con tim) và chữ thụ (受) (chịu đựng), tình yêu thương chính là sự chấp nhận và tình nguyện hi sinh. Tuy nhiên trong chữ giản thể ngày nay, chữ Ái này đã bị mất đi chữ tâm (trái tim). Trở thành tình cảm (tình yêu) hời hợt bên ngoài không có con tim". Cá nhân mình thấy chưa chính xác vì 爱 không phải và không nên hiểu như thế.
Tiền thân của 愛 có tự dạng là 𢙴 và cổ hơn nữa là 㤅. Chữ 㤅 này là ghép của chữ 兂 (trâm/hairpin) + 心 (tâm/heart) ý chỉ "một trái tim (của người nam) rung động khi thấy hình ảnh cái trâm cài trên tóc người con gái". Có thể hình ảnh này duyên dáng quá nên người nam rung động nhưng ý nghĩa thực sự ấy là dấu hiệu của người con gái đã đến tuổi được kết hôn - tuổi "cập kê" (及笄/puberty).
Chữ "kê" (笄) trong "cập kê" (及笄) được giảng là "簪也從竹幵聲" ("trâm" - làm từ "trúc" với "kiên" chỉ âm) và một từ điển Hán ngữ cũng định nghĩa "笄，发簪" ("kê" - một loại trâm cài tóc). Vậy chữ 㤅 này mượn hình ảnh "cài trâm" để chỉ một loại cảm tình mà nam nữ dành cho nhau và cũng là thời điểm thích hợp để tiến đến thành gia lập thất. Ngày trước, tuổi cập kê (được cài trâm) là tuổi 15.
Sau này đến đời Thanh (Qing Dynasty) thì các soạn giả biến chữ "trâm" (㤅) thành "trảo" (爫/vuốt) và "mịch" (冖/mái nhà), thêm một chữ "tuy/truy" (夊/bàn chân) - chữ này thêm vào để nhấn mạnh ý chữ 㤅 chỉ "người" - thành nên tự dạng mới 愛. Ở đây không có chữ "thụ" (受) nào như cách bạn ở trên chỉ ra vì chữ "tuy/truy" (夊) ở chữ 愛 khác hoàn toàn chữ "hữu/hựu" (又) ở chữ 受.
Với giản thể thì chữ 爱 này lại có chữ "hữu" (友/friend) ý chỉ "bạn", "người cùng chí hướng", "người thân". Đến đây 爱 không nhất định chỉ là "tình yêu nam nữ" (love/affection) nữa mà nó còn cho thêm các nghĩa khác như "trân trọng" (to value/to treasure), "thích" (like/to be fond of), "dễ" (to be prone/to be easy to), "con gái rượu" (someone's beloved daughter).
Chữ 爱 giản thể này, như đã nói ở trên, không chỉ có "tình yêu nam nữ" mà còn chỉ những trạng thái tình cảm khác. Bởi thường nếu nói yêu ai người ta có xu hướng dùng 喜歡 (hỉ hoan/love) nhiều hơn. Nó nhẹ nhàng, đằm thắm lại đâu đó e ấp, tinh khôi. Chỉ giới trẻ Trung Quốc ngày nay dùng 爱 một cách bộc trực và nhiều đến độ thế hệ trước cho là từ này đang bị lạm dụng đến mức khiến họ cảm thấy bực mình mà thôi.
Cũng như tiêu đề "Cuốn theo chiều gió" là lối nói ẩn dụ (metaphor) cho sự biến mất của một cuộc sống đã từng tồn tại ở miền Nam nước Mỹ trước Nội chiến (Civil War) thì 愛 hay 爱 đều không nhất định chỉ nói về tình yêu.